Mevcut çalışma yaşamında çalışanların karşılaşabileceği zorluklardan biri de işten çıkarılmak olsa da, bazı durumlarda işten çıkarılanların, bazı koşullar altında işlerine geri dönebilme imkânı bulunuyor. Bu hakkın temeli, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18’inci maddesinde yatıyor. İşe geri dönüş hakkı, çalışanların muhafaza edilmesi bakımından önemli bir güvence olarak görülüyor.
İŞE GERİ DÖNÜŞ HAKKININ ŞARTLARI
İşe geri dönüş imkânından yararlanabilmek amacıyla yerine getirilmesi gereken bazı şartlar bulunuyor. Bu şartların oluşması, çalışanın işine geri dönme talebinin geçerliliği için zorunludur.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: Çalışanın, sigortalı olarak çalıştığı ve belirsiz süreli bir iş sözleşmesine sahip olması gerekiyor.
En Az 6 Ay Çalışma Süresi: İşçinin, aynı işyerinde minimum 6 ay süreyle çalışmış olma şartı aranıyor. Bu süreye deneme süresi de dahil oluyor.
En AZ 30 İşçi İstihdam Eden İşyeri: İşyerinin minimum 30 işçi istihdam etmesi gerekiyor. İşverenin birden fazla işletmesi bulunuyorsa, bu işletmelerde toplam çalışan sayısının 30'u bulması yeterli görülüyor.
Sebepsiz İşten Çıkartılma: İşçinin işten çıkarılma nedeninin, işverence kanuni bir gerekçeye dayandırılmaması gerekiyor.
İşten çıkarıldıktan sonra işe geri dönüş talebinde bulunma süreci şu aşamaları kapsıyor:
Arabulucuya Başvuru: Çalışan, işten çıkarıldığı tarih itibarıyla bir ay içinde arabulucuya müracaat ederek işe geri dönüş talebinde bulunabiliyor. Bu sürenin hak düşürücü olduğu biliniyor ve kaçırılması durumunda işe geri dönüş hakkı kaybediliyor.
Mahkeme Süreci: Arabuluculuk sırasında uzlaşmaya varılamaması halinde, çalışanın iş mahkemesine dava açması gerekiyor. Dava, arabuluculuk etabının sona ermesinden itibaren 15 gün içinde açılması gerekiyor.
İŞTE TAZMİNAT HAKLARI
İşe geri dönüş hakkı kullanılarak işe iade edilenler, belirli tazminat haklarına da sahip oluyor. Bu haklar ise şu şekilde:
Çalışılmayan Süre İçin Tazminat: İşe geri dönüş kararı verilmesi halinde, çalışana çalışmadığı süre için maksimum 4 aylık maaş tutarında tazminat ödemesi yapılıyor.
İşe Başlatmama Tazminatı: İşveren, mahkeme kararına karşın çalışanı istihdam etmezse, çalışana 8 maaş tutarında tazminat ödeme hakkı ortaya çıkıyor.
Kıdem Tazminatı: Çalışanın son brüt maaşı üzerinden hesaplanıyor ve her çalışma yılı için bir brüt maaş tutarında kıdem tazminatı ödemesi yapılıyor.