. EDİRNE'NİN TARİHÇESİ ve GENEL BİLGİLER

Edirne tarihi bir kent olup tarih boyunca da önem ve değerini korumuştur. Edirne’nin ilkçağlarda Orta Asya’dan göç edip buraya yerleşen Traklar tarafından kurulduğu bilinmektedir. Sonradan Büyük İskender buraları Makedonya İmparatorluğu’nun uçsuz bucaksız sınırları içine katmıştır. Daha sonra Romalılar’ın hakim olduğu bu topraklar 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla Doğu Bizans’ın payına düşmüştür.

Roma İmparatorlarından II.Hadrianus tarafından yeniden kurulmuşcasına imar edilen kent, onun adına izafeten (Hadrianapolis) adıyla anılmıştır. 586 yılında Avar Türkleri burayı kuşatmışlar ancak alamadan geri dönmüşlerdir. Bulgar Türkleri ise 914 yılında kenti ele geçirmeyi başarmışlardır. Daha sonra tekrar Bizans’a geçen, 1050 ve 1078 yıllarında Peçenek Türkleri tarafından ikinci kez kuşatılan bu kent nihayet 1361 yılında I. Sultan Murat tarafından fetih edilerek, Osmanlı İmparatorluğu’nun taht (baş) şehri olmuş ve 1453 yılında İstanbul fethedilinceye kadar 92 yıl payitaht (başkent) olarak kalmıştır. Bu yıllar içinde de tarihinin en görkemli günlerini yaşamıştır..

Edirne, Osmanlı İmparatorluğu döneminde “Paşa Sancağı” adıyla Rumeli Beylerbeyine bağlı bir vilayetti. Beylerbeyliğinin merkezi ise Sofya’da bulunuyordu. Edirne, imparatorluğun üniversite şehri olarak tanınmaktaydı. XVII. Yüzyılda dünyanın en büyük birkaç şehrinden biri haline gelen kent, XVIII. Yüzyılda gerileme dönemine girdi. 1745 ve 1751 yıllarında çıkan iki büyük yangın Edirne’yi büyük oranda ortadan kaldırdı.

22 Ağustos 1829 yılında Rusların şehre girip birkaç ay kalmaları Edirne’nin uğradığı ilk işgal felaketi olmuştur. Edirne, 20 Ocak 1887’de tekrar Rusların 13 ay, 26 Mart 1913’te Bulgarların dört ay, 1920’li yıllarda Yunanlıların iki yıllık işgallerine de sahne olmuştur. Bugün yurdumuzun karayoluyla Avrupa’ya açılan sınır kapılarına sahip Edirne şehri, 25 Kasım 1922 yılında düşman işgalinden kurtarılmıştır.

NÜFUSU (2018)

Edirne Geneli: 411.528 Merkez: 180.327 Keşan: 84.442 Uzunköprü: 61.485 İpsala: 27.498 Havsa: 18.947 Meriç: 14.201 Enez: 10.886 Süloğlu: 7.062 Lalapaşa: 6.680

COĞRAFİ YAPISI

Edirne yurdumuzun kuzey batısında olup 41 40 kuzey paraleli, 26 34 doğu meridyenleri arasında yer almaktadır. Kuzeyinde Istranca Dağları, orta bölümünde Ergene Havzası, güneyinde dağ ve platolar ile Meriç Deltası bulunur.

Edirne’de bulunan nehirler içinde en büyüğü Meriç nehridir. Yunanistan ile sınır oluşturan nehrin Türk toprakları ve sınır boyunca uzunluğu 187 kilometredir. Karaağaç üçgeni içinde Türk toprakları içinden geçen kısmı yaklaşık 13 kilometredir.Edirne’de Meriç nehri dışında  Tunca, Arda ve Ergene nehirleri yer almaktadır. Bunlardan toplam uzunluğu 56 kilometre olan Tunca nehrinin 12 kilometrelik bölümü Bulgaristan ile sınır oluşturmaktadır.

İKLİMİ

Edirne’de koyu bir kara iklimi hüküm sürmektedir. Kış ayları soğuk, yaz ayları ise sıcak geçmektedir. Yağmur en fazla ilkbaharda yağmaktadır. Yıllık yağış ortalaması 452,95 kg/m2’dir. Sıcaklığın en çok olduğu aylar Temmuz ve Ağustos’tur. En soğuk aylar ise Ocak ve Şubat’tır.

SINIR KAPILARI

Edirne, ülkemizin Avrupa’ya kara ve demiryolu ile bağlantısını sağlayan 5 sınır kapısına sahiptir.Kapıkule sınır kapısı, ülkemizin en büyük kara ve demiryolu sınır kapısıdır. Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya açılan Kapıkule haricinde, Yunanistan ile Türkiye’yi birleştiren İpsala ve Pazarkule sınır kapıları mevcuttur. Ayrıca Uzunköprü’den yine Yunanistan’a giden demiryolu sınır kapısı mevcuttur.

EĞİTİM

Edirne, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli bir eğitim ve kültür merkeziydi. Cumhuriyet döneminde Edirne’de eğitim konusunda hızlı bir gelişme göstermiş olup, şu anda okur-yazar oranı son yıllarda %99’a ulaşmıştır. Edirne’de okulu olmayan köy bulunmamaktadır. Kentte bir üniversite haricinde 180 ilköğretim okulu, 20 lise, 15 meslek lisesi ve dengi okul, 3 özel okul, 2 özel ana okul ve 94 okul öncesi ana sınıfı vardır.

. KÜLTÜR VE TURİZM

Edirne, Anadolu’yu Avrupa’ya birleştiren bir konumda olması nedeniyle zengin bir kültüre de sahiptir. İl genelinde Osmanlı Türk kültürünü yansıtan 612 tarihi eser vardır. Bu eserlerden bir bölümü (ki bunlar Selimiye Camii, Üç Şerefeli Cami, Kervansaray, Meriç Köprüsü, Eski Cami v.b.) sağlamlılığını korumakta olup halen kullanılmaktadır. Bunlara benzer bir bölüm tarihi yapı da restore edilmektedir.  Ayrıca il genelinde 29 adet SİT alanı mevcuttur.

. EDİRNE FESTİVALLERİ

KAKAVA - HIDIRELLEZ FESTİVALİ

Her yılın 05-06 Mayıs tarihlerinde düzenlenir.

Türk dünyasında önemli günlerden sayılan Hızır ve İlyas peygamberlerin bir gül ağacının dibinde buluştukları inancı Hıdrellez'in, Romanlardaki yansıması Kakava, Romanlar için bir yıl boyunca sabırsızlıkla beklenen ve büyük hazırlıklar yapılarak kutlanan en önemli günlerden biri olarak kabul ediliyor.

Edirne'de baharın habercisi olarak kabul edilen Hıdrellez ve Kakava Şenlikleri 5-6 Mayıs tarihlerinde iki ayrı mekanda kutlanır; Konser, yarışma, dans gösterileri Saraçlar Caddesi'nde, diğer etkinlikler ise Kırkpınar Güreşleri'nin de düzenlendiği Sarayiçi'nde gerçekleşmektedir.

Şenlikler her iki gün de baharı karşılamaya yönelik iki özel ritüelle başlar. Bereketin artması, güzelliklerin paylaşılması arzusunu simgeleyen Kakava Ateşi’nin yakılması ve pilav ikramı 5 Mayıs’ta, Sarayiçi'nde yapılır. Arınma ve doğanın uyanışını selamlama amaçlı "Bahara Giriş" ritüeli ise 6 Mayıs sabahı saat 06.00'da, Tunca Nehri kıyısında gerçekleşir.

Etkinliklere Türkiye'deki tüm roman derneklerinin temsilcilerinin yanı sıra, yerel ve yabancı fotoğraf sanatçıları ve son yıl ki rakamlara göre yaklaşık 10 bine yakın izleyici katılmaktadır. Kakava Şenliklerine dünya-ulusal basın tarafından da yakından takip edilmektedir.

BANDO VE CİGER FESTİVALİ

Tarihi hava koşullarına göre netleşmektedir. Bando ve Ciğer Festivali, Edirne’nin simgelerinden biri haline gelen Tava Ciğer ve Edirne Belediye Bandosu’nun dünya çapında ses getiren başarılarının ardından düzenlenmeye başladı.

Türkiye’den ve Bulgaristan, Yunanistan, Romanya başta olmak üzere diğer ülkelerden Edirne’ye gelen bando grupları, Bando ve Ciğer Festivali’nde Edirnelilere ve Edirne’ye ziyarete gelen misafirlere gün içerisinde aralıksız müzik ziyafeti sunmaktadır.

Festivalin son gününde Saraçlar Caddesi’ne kurulan stantlarda Edirneli ciğer ustaları misafirlere yaklaşık 1 ton ücretsiz ciğer servisi yapmaktadır.

TARİHİ KIRKPINAR YAĞLI GÜREŞLERİ

Başlangıcı Edirne’nin fetih tarihi olan 1361 yılı olarak kabul edilen Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri yüzyıllarca kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşan büyük bir spor ve kültür etkinliğidir.

Tamamen Türklere özgü olan yağlı güreşin tarihi daha eskilere, doğudan batıya göç eden Türklerin Bizanslılarla karşılaşmalarına dayanır.

Kırkpınar, Türklerin Rumeli'ye geçişi ile gelişti ve günümüze  ''Yaşayan En Eski Spor''  geleneği olarak ulaştı.

Kırkpınar Güreşleri 1928 yılına kadar ağaları tarafından düzenlenmiştir. Güreşlerdeki ödülleri ve misafirlerin ağırlanmasını hep ağalar karşılamıştır. Ancak 1928 yılında ülkede meydana gelen ekonomik sıkıntılar nedeniyle ağalığa talip çıkmayınca, güreşlerin organize ve gelenleri ağırlama işi Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından üstlenilmiştir.

1946 yılında ise Tarihi Kırkpınar Güreşleri Edirne Belediyesi’nce düzenlenmeye başlanmıştır. Bu yıl da zamanın belediye başkanı Tahsin ŞIPKA Kırkpınar Güreşleri'ni belediye hizmetleri arasına almıştır.

Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri, UNESCO Soyut Dünya Kültür Mirası listesine kabul edilmesiyle birlikte önemi daha da artmıştır.

DİĞER FESTİVAL VE ETKİNLİKLER

• Çamlıca Bocuk Gecesi Kutlamaları (Ocak ayının ilk haftası)
• Atbaba Şenliği (17 Mart 2019)
• Mimar Sinan’ı Anma Günü (5 Nisan)
• Trakya Üniversitesi Bahar Şenlikleri (Mayıs ayı)
• Meriç Nasuh Bey Şenlikleri (Mayıs ayı)
• Uzunköprü Kültür ve Sanat Günleri (13 Mayıs - 14 Haziran tarihleri arasında),
• Keşan Kültür ve Turizm Festivali (Temmuz ayı),
• Erikli Turizm Festivali ve Türkiye Wind Surf Şampiyonası (Temmuz ayı)
• Enez Av ve Balık Festivali (Temmuz ayı)
• İpsala Çeltik Festivali ve Tarım Fuarı (28 Ağustos - 01 Eylül 2019)
• Havsa Tarım Aletleri ve Hayvancılık Festivali (5-7 Eylül 2019)
• IV. Uzunköprü Kültür, Sanat ve tarım Festivali (Eylül ayı)
• 7. Edirne Kitap Fuarı (4-13 Ekim 2019)
• Sınırsız Dostluk Yarı Maratonu Spor (27-28 Nisan 2019)

. MÜZELER

•  Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
• Türk İslam Eserleri Müzesi
• Sultan II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi
• Selimiye Vakıf Müzesi
• Milli Mücadele ve Lozan Müzesi
• İlhan Koman Resim ve Heykel Müzesi
• Edirne Kent Müzesi
• Özel Osman İnci Müzesi

_____________________ Kaynakça: Edirne Belediyesi, Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü