bu hafta kamu ya da özel sektör ayrımı yapılmadan tüm işyerleri ile çalışanlarını yakından ilgilendiren İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ile ilgili bilgileri paylaşmak üzere sizlerle tekrar beraberim.
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar. Yani geçen haftaki yazımda bahsettiğim üzere; kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve iş yerleri yönetmeliğe uymak zorundadır. Yalnızca TSK, emniyet, afet müdahale ekipleri, ev hizmetleri ile kendi nam ve hesabına tek başına çalışanlar (sigortalı işçisi bulunmayanlar) bu yönetmelik dışındadır.
Yönetmelik işyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olayları, acil durum olarak tanımlıyor. İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı planı acil durum planı, acil durumların olumsuz sonuçlarından çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yeri de, güvenli yer olarak tanımlıyor. İşverenin; çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumları önceden değerlendirerek muhtemel acil durumları belirlemesi gerekiyor. Yönetmelik acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, korunmak için gerekli ölçüm ve değerlendirmelerin yapılması, acil durum planlarının hazırlanması ve tatbikatların yapılması, önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışanın görevlendirilmesi ve her zaman hazır bulunmaları konusunda işverene yükümlülükler getiriyor.
Yönetmelik işverenlere sorumluluklar yüklerken tabi ki çalışanlara da bir takım yükümlülük ve sorumluluklar getirmektedir. Çalışanların acil durum planında belirtilen hususlar dahilinde alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymak, işyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda kendileri ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye düşürecek acil durum ile karşılaştıklarında; hemen en yakın amirine, acil durumla ilgili görevlendirilen sorumluya veya çalışan temsilcisine haber vermek, acil durumun giderilmesi için, işveren ile işyeri dışındaki ilgili kuruluşlardan olay yerine intikal eden ekiplerin talimatlarına uymak, acil durumlar sırasında kendisinin ve çalışma arkadaşlarının hayatını tehlikeye düşürmeyecek şekilde davranmak çalışanların sorumlulukları olarak karşımıza çıkmakta.
Yönetmeliğe göre işveren; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; arama, kurtarma ve tahliye konusunda ayrıca yangınla mücadele, konusunda her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir. 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde tüm bu işler için bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir. İşyerinde yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılır, denetlenir ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılır.
İşyerinde, belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya çıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana gelmesi halinde etkinin büyüklüğüne göre acil durum planı tamamen veya kısmen yenilenir. Ayrıca bu yenilemeler dikkate alınmaksızın; hazırlanmış olan acil durum planları; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir.
Bir aydan kısa süreli işlerde, işyerinin veya yapılacak işin mahiyeti itibarıyla çalışanları doğrudan etkilemesi muhtemel acil durumlar için bu yönetmelik kapsamında yapılan özel görevlendirmeler işverence yapılır ve çalışanlar özel görevi bulunanlar ve acil durumlar ile ilgili bilgilendirilir.
Özetle; acil durumlar karşısında yapılacaklar ancak planlı ve programlı bir şekilde tedbirler alarak gerçekleştirilebilir. İş güvenliğine kayıtsız kalmamalıyız çünkü bir işyerinde herkes birbirinin güvenliğinden sorumludur. Acil durumlarda can ve mal güvenliğini sağlamak ve kazaları önlemek temenni ederek değil, ancak tedbir alarak mümkündür.
Bir sonraki köşe yazımda görüşmek üzere iyi haftalar…
Makina Mühendisi M.Ünal ŞENYURT
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
