İsmet ESENGİN
KÖTÜ YÖNETİM SEBEP ENFLASYON SONUÇTUR
- Üsmen agam; saalık, sıhhat yerindedir umarım. Süz verdiydin, ekonomik durumumuzu annatcaadın. Gerçi alkın ekonomik durumu urtada. Sürünürüz beyaa. Bu korona mı epiciimizi becerir bööle?
- Ben de şincik birileri gibi ‘korona sebep, kütü ekonomi sonuçtur’ diicem, kimse yemiicek. Elbette korona tüm melmeketlerin ekonomilerini ulumsuz etkiledi. Ama ekonomisi güçlü ulanlar bu dönemde alkını ve tüm işletmeleri destekleyerek krizi yünetmee çalışır. Mesela Amarika; ünce 2 trilyon dolarlık bir paket açıkladı, şincik 1 trilyon dolarlık ilave paket unaylandı. Bizi kıskanan Alamanlar yaklaşık 1 trilyon dolar destek paketi yürürlüe koydu. Bizde ise sadece 15 milyar dolarlık bir paket açıklandı, u da yok kredi ütelemesi, prim ütelemesi gibi şeyler. Yani alkın cebine kapik kunmadı. İşte sana güçlü ekonomi.
- Üüle deme be agam. Ekonomiden surumlu damat bakan ep ekonomimiz güçlü, en zoru atlattık der dururdu. Bak burasi çok ünemli dedi soona da naşladı gitti be agam.
- A be kızanım, erkes damadına imkanı varsa araba verir, ev verir, arsa verir, ne biliim dükkan verir, bizimki tuttu devletin azinesini verdi beyaa. Gerçi bu damat çok yaratıcı. Enerji bakanıyken de enerji tasarrufu yapcaaz diyerekten kış saati uygulamasını kaldırmıştı. Dünyada undan başka akıllı çıkmadı. Bi biz ala sürekli yaz saatindeyiz, üstelik uzmanlar bırak tasarrufu daa çok enerji tükettiimizi süülemelerine raamen. Ekonomiyi işin erbabına vermeyip yok damatla götüreyim, yok bu benim lafımdan çıkmaz diyip işi bilmeyenlerle götürürsen ekonomin de gümler. Annıycaan koronadan ünce de ekonominin içine ettiydiler be kızanım. Şimdi koronayı baane etmee uuraşırlar.
- Ekonomi kütü dersin de baştakiler iiye gidiyoz der be Üsmen agam. Yalan mı süülerler.
- Devletin açıkladıı rakamlara iç güvenemez ulduk be kızanım. Mesela TÜİK diye bir kurum var. Türkiye İstatistik Kurumu; ama sanırsın Türk alkını işletme kurumu. Sürekli rakamlarla, veri toplama yöntemleriyle uynayıp pembe tablo çizmee çalışırlar. İstihdamın yani işi ulup çalışan sayısı düştüü alde işsizliin düştüü tek ülkeyiz. Üstelik nüfus artarken. Ayrietten sık sık enflasyon sepeti ile uynayıp, piyasadaki fiyatları toplama işini de yandaş marketlerin indirim gününe getirip enflasyonu düşük güsterirler. Yıllık enflasyon % 14’müş. Süüle bakayım senin enflasyonun kaç?
- Efilasyon ne dimek be agam?
- Yani en basitinden arcama yaptıın mal ve izmetler ne kadan paalandı?
- Valla ayçiçek yaandan piinire er şey neredeyse iki katına çıktı valla. Benim iitiyaçlarım en az %60 paalandı be agam. Atta artıkın bi ufak alıp piiz yapamaz ulduk. Arkadaşlar virirse yapma rakı içebiliyoz artıkın. Bi gün ziirlenecez valla.
- Şincik bak kızancaazım; dış borcumuz 450 milyar dolar, tuplam borcumuz 580 milyar dolara çıkmış. Bir senede döndürmemiz gereken borç ve faiz 180 milyar dolar. Devlet azinesinde net rezervler eksi 50 milyar dolar.
- Aboov. Emi de eksi. 70’li yılların sonunda raametli Sülüman Demirel aazını yaya yaya melmeketi 70 sente muutaç ettiniz derdi, undan bile kütü demek.
- Üüle be kızanım. Üstelik u zaman Kıbrıs barış arekatı ve soonasında Türkiye’ye uygulanan ambargo vardı. Una raamen rezervler eksi dildi.
- Reis a bire faiz sebep efilasyon sonuçtur dir dururdu. Şincik faizler gene arttı. Nolcak bööle be agam.
- Yıllardır bize faiz lobisi der dururlar. Ekonomini doru idare edemezsen, büyümeyi ep cari açıkla yaparsan yani gelirinden çok arcaman varsa borçlanmak zorunda kalırsın. Em üretmeyip tüketen bir toplum yaratacan, em de aldın borçları taşa topraa gömecen. Bu da seni borç sarmalına götürür. O zaman risklerin artar, anca yüksek faizle borçlanırsın. Bugün tüm Avrupa yüzde birin altında faizlen borçlanırken biz yüzde 6,5 ile borçlanıyoz. Üstüne kredi risk puanımız 300-650 arasında deyiştii için iflas risk maliyeti de %3-6,5 arası borçlanma maliyetlerine yansıyo. Bir yıl içinde doları 6,8 TL’de tutcaaz diye merkez bankasının 130 milyar dolarını sattı bitirdi damat. Aynı zamanda faiz de indirilince olan giden dolarlara oldu. Kim aldı bu ucuz dolarları bir de onu açıklasalar ya. Faiz lobisi der dururlar da 2021 bütçesinde 180 milyar TL faiz ödemesi var. Yani günlük 500 milyon TL faiz ödeecekmişiz. Her gün 2-3 fabrika parası eyyy! Faiz lobisi diyip ebemize göz dikmişler annaycan.
- Faizi geçen bıldır bu zamanlar %16,5 tu. Faiz sebep enflasyon sonuç didiler, faizi %8’e indirdiler. Şincik gene %17. Ne gerçek efilasyon düştü, ne de döviz kuru istikrarı var. Olan Merkez Bankası dolarlarına oldu. O zaman niye indirdik, niye kaldırdık bu faizi be agam?
- Konuşcak çok şey var da yerimiz dar be kızanım. Sana bi ikaye ile annatayım durumu. Adi kal saalıcakla. Tüm okurlara da saalıklı ve mutlu yıllar dilerim.
Küün zengini Asan yanında çalışan şöferi Üseyin ile traktörlen kasabaya alışverişe giderlermiş. Yol ayvan mayısları ilen yani sığır bokları ilen doluymuş. Asan em muziplik olsun em de güç güsterisi ulsun diye Üseyin’in kulaana iilmiş. ‘Bre Üseyin, şu yolun kenarındaki mayısı yirsen te bu makinayı sana vircem’ demiş. Üseyin ilkin iirenmiş ama koca makine bu. Ayatı boyunca çalışsa alamaz. ‘Arbiden mi be Asan agam? Tamam yiicem dimiş ve akkaten de mayısı yimiş. Soona da kurulmuş traktörün kultuuna türkü çıırıp aydamaa başlamış. Asan aga ise zaman geçtikçe küpek gibi pişman ulmuş. Üseyin de kendini aşaalanmış issetmee başlamış. Sen bana boku yidirdin, ben de sana yidirmezsem diye iç geçirip fırsat kollarmış. Gurur yapmış yani. Bakmış Asan aga da pişman gözükür ’ Asan agam be, şu kenardaki mayısı yirsen makinayı sana geri viririm demiş. Aga durur mu, emen atlamış mayısı dakkasında mideye indirmiş. Tekrar binmişler makinaya ama ikisi de pek raat dill. Kasabaya vardıklarında Üseyin dayanamamış.’ Asan agam’ be demiş. ‘Küüden çıkarken makine senindi. Kasabaya geldik yine senin. Peki biz bu mayısları neden yidik?’
Sözün Özü: KÖTÜ YÖNETİM SEBEP, KÖTÜ EKONOMİ SONUÇTUR.